Орос улс Хятадад байгалийн хийн нийлүүлэлтээ нэмэгдүүлэхээр тохирч, аварга “Сибирийн хүч-2” хийн хоолойг байгуулах тухай санамж бичигт гарын үсэг зурсан ч, дэлхийн хамгийн өндөр өртөгтэй хийн төслүүдийн нэг болж буй уг төслийн үнийг хараахан тохиролцоогүй байна гэж Газпром мэдэгдэв.
Эрчим хүчний хамгийн том хэрэглэгч Хятад болон байгалийн баялгийн хамгийн том үйлдвэрлэгч Оросын хоорондын “хязгааргүй” түншлэл нь, Барууны улс орнууд Украинд дайн өдөөсөн хэмээн Оросыг шийтгэхээр хориг тавьснаас хойш улам гүнзгийрчээ.
“Хуучин найз” Оросын Ерөнхийлөгч Владимир Путинтэй холбоогоо бэхжүүлснээр Хятадын дарга Си Жиньпин АНУ-ын дарамтад авталгүй Москваг орхихгүй гэдгээ харуулж байгаа. Гэсэн ч “Сибирийн хүч-2”-ын үнийн талаар ахиц гаргахгүй байгаа нь Хятад тал Оросоос ихээхэн хямдрал шаардаж буйг харуулж байна.
Европын ашигтай зах зээлийн томоохон хэсгээ алдаад буй Орос улс Хятад руу хандаж, Газпром ч олон жил энэ хоолойг барих гэрээ байгуулах гэж оролдсоор ирсэн. Энэ хоолой нь жилд 50 тэрбум шоо метр хий дамжуулах боломжтой бөгөөд Монголын нутгаар дамжин Арктикийн Ямалын хийн ордоос Хятадад хүрэхээр төлөвлөгдсөн.
Газпромын гүйцэтгэх захирал Алексей Миллерийн мэдээлснээр одоо ажиллаж буй “Сибирийн хүч” хийн хоолойгоор жилд 38 тэрбумаас 44 тэрбум шоо метр болгон нийлүүлэлтийг нэмэгдүүлэхээр тохирчээ.
“Өнөөдөр ‘Сибирийн хүч-2’ болон Монголын нутгаар дайрах ‘Союз Восток’ дамжин өнгөрүүлэх хийн хоолойн барилгын талаар эрх зүйн хүчинтэй санамж бичигт гарын үсэг зурлаа” гэж Миллер хэлэв.
Гэхдээ энэ хоолойн хий нийлүүлэх үнэ болон төслийн өртгийг ойлгоход болон оролцогч талуудын зардлыг хэрхэн хуваахад чухал хүчин зүйл, тусдаа тохиролцох бөгөөд Европт нийлүүлдэг үнээс доогуур байх аж. Учир нь хоолойн урт зам, хүндрэлтэй газар нутгийг даван барих шаардлагатай гэж тэрээр ТАСС-т ярьжээ. Мөн хоолойг яг хэн барих нь тодорхойгүй байна.
Путин Бээжинд Си Жиньпин болон Монголын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх нартай уулзсаны дараа Кремль нийт 22 гэрээнд гарын үсэг зурсан гэж мэдээлэв.
Үүнд Газпром болон Хятадын Үндэсний Газрын тос, хийн корпораци (CNPC)-ийн стратегийн хамтын ажиллагааны гэрээ багтсан ч нарийн мэдээлэл өгөөгүй байна.
Оросын хойд хэсгийн Бованенково болон Харасавей ордуудаас Сибирийн өргөн уудам нутгаар дайруулан Монголд, улмаар Хятадад хүрэх энэ хийн хоолой нь дэлхийн хамгийн том, хамгийн их хөрөнгө шаардсан төсөл болохыг Миллер онцлов.
REUTERS өмнө нь мэдээлснээр Хятад улс одоо байгаа хоолойгоор хий илүү хэмжээгээр авах санал тавьж байсан ч, шинэ хоолойн тухай хэлэлцээ дорвитой ахиц гаргаагүй байв.
Газпромын хувьцаа Москвагийн бирж дээр 0.5%-иар өсөв.
Хятадын худалдан авалт
Путин, Си нар хоёулаа Зөвлөлт Холбоот Улсын 1991 оны задрал болон Хятадын олон зуун жилийн туршид Европын колоничлолын нөлөөнөөс авсан “доромжлолууд”-ыг эргүүлэн сануулж, барууны давамгайлал буурч, дэлхий шинэ эрин рүү орж байна гэж мэдэгддэг.
АНУ Хятадыг хамгийн том өрсөлдөгч, Оросыг хамгийн том аюул гэж тодорхойлдог. Харин АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трампын үзэж буйгаар барууны бодлого нь Москва, Бээжинг улам ойртуулжээ.
Хятад улс одоо Оросын хамгийн том худалдааны түнш бөгөөд: хамгийн их хэмжээгээр түүхий нефть, хий авдаг, хоёр дахь том худалдан авагч нь нүүрс, гурав дахь том худалдан авагч нь шингэрүүлсэн байгалийн хий (LNG) юм гэж Кремль мэдээлэв.
Орос улс одоо 3,000 км урт “Сибирийн хүч” хийн хоолойгоор байгалийн хий нийлүүлдэг. Энэ хоолой 2019 оны сүүлээр эхэлсэн 30 жилийн 400 тэрбум ам.долларын гэрээний хүрээнд ажиллаж буй. 2024 онд нийлүүлэлт 31 тэрбум шоо метр болж, энэ онд төлөвлөгдсөн 38 тэрбум шоо метрт хүрэхээр байна.
Мөн 2022 оны хоёрдугаар сард Хятад улс Сахалин арлаас жилд 10 тэрбум шоо метр хий худалдан авахаар тохиролцсон бөгөөд 2026-2027 он гэхэд эхлэхээр тооцоолсон. Миллерийн хэлснээр энэ маршрутаар нийлүүлэх хэмжээг 10 тэрбумаас 12 тэрбум шоо метр болгон нэмэгдүүлэхээр тохирсон байна.
Гэсэн ч Оросын Хятадад нийлүүлж буй хий нь Европт 2018-2019 онд жилд нийлүүлж байсан дээд хэмжээний 177 тэрбум шоо метрийн дэргэд маш бага хэвээр байна.Одоогоор Оросын хий Европын импортын 18%-ийг л бүрдүүлж байгаа нь 2021 онд байсан 45%-аас эрс буурчээ. Мөн газрын тосны импортын хувьд Европын холбоо 2021 онд 30% байсан бол өнөөдөр 3% болж унасан. ЕХ 2027 он гэхэд Оросын эрчим хүчийг бүрэн хална гэж мэдэгдсэн.
Эх сурвалж: Reuters
Ч.ДӨЛГӨӨН
